Vieiros

A calor en Compostela é abafante. Ás 13.11 horas, nun estudado ambiente de solemnidade, o presidente da Xunta diríxese en Monte Pío a ducias de xornalistas. As cámaras fotográficas rosman sen tregua e a televisión pública emite en rigoroso directo. Logo dun mes de incesantes ruxerruxes, Touriño sabe que a expectación é máxima e que cada palabra súa vai percorrer o país de punta a punta. Toma alento e mira ao outro lado da sala, os seus ollos buscan un dos seus máis fieis colaboradores: Fernando Salgado, o secretario xeral de Comunicación. O veterano xornalista de Monterroso controla todo o que se move no recinto, como se tivese a sensación de estar contemplando algo xa vivido. Touriño solta o primeiro golpe nada máis que empezar: Non vai haber eleccións este outono. A súa vontade é esgotar a lexislatura e deixa claro que os comicios non van ser antes da primavera de 2009.

O presidente non pode evitar un pequeno sorriso ao ver como se desata outra sarabiada de fotos. Sabe que a "serpe do verán" chegou ao seu clímax. Recompón en décimas de segundo o xesto e ponse no papel que lle toca: o dun presidente con autonomía plena, preocupado polo seu país e con forza para enfrontarse aos elementos. O discurso está estudado ao milímetro. Non hai cabos soltos. Detrás do mandatario está a gran cristaleira dende a que se divisa toda a capital de Galiza. Touriño quere transmitir que ten marxe de manobra con respecto a Ferraz. A elección de Monte Pío e a negativa a abordar o asunto en San Caetano, logo do Consello da Xunta busca amplificar pero, tamén, cargar de simbolismo a mensaxe presidencial: "Só pensarei en Galiza e por iso teño o compromiso de esgotar a lexislatura".

Pero ademais de autonomía respecto a Madrid, Touriño insiste en que el sempre dixo que non se ían adiantar as eleccións. O presidente é un home de palabra e ás veces un tamén é escravo delas, sobre todo cando quedan gardadas nas hemerotecas. E por último, a terceira parte nuclear da mensaxe: O presidente ten forza para afrontar "tempos difíciles" en referencia explícita á crise económica.

Entre a autonomía necesaria e a irresponsabilidade

Sete minutos. Iso é o que dura a intervención do presidente. Agora toca o momento das preguntas. Os xornalistas, incómodos polas horas de suspense afían as preguntas. Pensou nestas últimas semanas en adiantar as eleccións? Touriño abre as mans, encolle os ombros, e di que escoitou a moitos dirixentes pero que "sempre o tivo claro". A resposta non semella xa tan críbel como os sete minutos anteriores. Se iso fose certo: é prudente ter a política galega enredada un mes cun único tema? A resposta parece obvia. A incerteza das últimas semanas enrareceu a relación entre as dúas forzas que conforman o Executivo. O mutismo presidencial e as continuas filtracións aos medios fixeron que a maioría da poboación percibise a fin dun ciclo político. A consecuencia directa de todo isto pode ser unha campaña electoral sempiterna.

Non hai dúbida. Touriño bótalle un pulso a Ferraz cunha valentía poucas veces vista no socialismo galego. O seu principal rival, Xosé Blanco, quería eleccións este ano. As filtracións que daban por feito este adianto nalgúns xornais e emisoras madrileñas crisparon a un Touriño que se sentía cada vez máis desautorizado no seu propio terreo. Hai quen asegura que o entorno do presidente devolveu a xogada filtrándolle a dous medios galegos unha reunión en Monte Pío onde estivo presente Xosé Blanco, Ricardo Varela e un sociólogo de Ferraz.

Mais no PSdeG tamén había voces contrarias ao adianto. A máis potente a de 'Pachi' Vázquez. O coronel do Carballiño deixou ouvir a súa voz a nivel interno: adiantar as eleccións é un síntoma de febleza, de impotencia. Touriño non estaba só. A situación describiuna á perfección Ricardo Varela minutos antes do Consello da Xunta. Nunha emisora radiofónica aseguraba que había motivos tanto para adiantalas como para non; aínda así, deixaba caer enigmático que iso era unha responsabilidade, para ben ou para mal, de Touriño.

A lealdade cos socios e a lealdade co país

Touriño gañou unha baza importante. Foi quen de escenificar que a Xunta está por riba de directrices partidarias chegadas dende Madrid. Mais, na quenda de preguntas en Monte Pío deixou sorprendentes cabos soltos. O máximo mandatario galego recoñeceu que informara ao presidente español, José Luis Rodríguez Zapatero, da súa decisión horas antes da súa comparecencia pública. A seguinte pregunta estaba cantada: E a Quintana? Touriño encolleuse de ombros e deu por feito que ao socio de goberno non era preciso dicirlle nada.

Precisamente esa falta de comunicación coa outra parte do Executivo é o máis sorprendente. O cuartel xeral de Quintana sufría taquicardia minutos antes do Consello da Xunta. O entorno de Touriño non dicía que si, nin que non, nin todo o contrario.

Non hai máis preguntas. Os xornalistas sacan de móbiles. Á hora de xantar en Compostela os termómetros xa acariñan os 30 graos. Rematada a comparecencia, Fernando Salgado afrouxa aliviado o nó da gravata. El sabe ben que, á mesma hora que Touriño saía coa súa escolta cara a San Caetano, a mañanciña trouxo unha estraña treboada, algún que outro lóstrego e unha choiva miúda que secou en tempo de nada. Logo volveu un calmuzo que persiste, como se ventase demasiados meses de campaña.

• "Quero esgotar o mandato", di Touriño
• "Entre todos conseguimos que Touriño rectifique", analiza Feijoo
• Jorquera (BNG) convida a Touriño a explicar "por que creou incerteza cando o país menos o precisaba"